Uszkodzony dysk twardy HDD. Objawy i czy możliwe jest odzyskanie danych lub naprawa?
W tym artykule przyjrzymy się powszechnym problemom twardych dysków bez odnoszenia się do konkretnego producenta, serii modeli czy formatu (Form Factor), ponieważ wszystkie HDD działają zasadniczo w podobny sposób, dlatego główne problemy mają wspólne przyczyny, objawy i sposoby rozwiązania. Krótko opiszemy główne objawy dla każdego problemu, wskażemy prawdopodobne przyczyny uszkodzenia dysku oraz wyjaśnimy, kiedy możliwa jest naprawa dysku, a kiedy tylko odzyskiwanie danych.
1. Bad sektory (defekty powierzchni \ degradacja powierzchni magnetycznej)
- Defekty w strefie serwisowej (SA – Service Area)
- Defekty w strefie użytkownika (UA – User Area)
Objawy: w przypadku defektów w strefie serwisowej (SA), które pojawiły się w krytycznych modułach mikroprogramu, działanie dysku jest niemożliwe. Zwykle HDD nie jest gotowy do pracy, może wydawać stukające dźwięki lub zawieszać się. W przypadku defektów w strefie użytkownika (UA) dysk zwykle zawiesza się, gdy próbuje się dostać do problematycznych sektorów i może okresowo znikać z systemu operacyjnego.
Przyczyny: Pojawienie się wadliwych sektorów może wynikać z naturalnego zużycia z powodu czasu, nieprawidłowego usunięcia nośnika z systemu, skutków niewielkiego uderzenia, niestabilnego zasilania, gdy twardy dysk działa w podwyższonych temperaturach, a także z powodu oddziaływania elektryczności statycznej.
Odzyskiwanie informacji w przypadku pojawienia się BAD sektorów jest możliwe. W każdym przypadku konieczna jest modyfikacja mikroprogramu dysku na specjalistycznym sprzęcie i odczytywanie danych w trybie technologicznym z doborem parametrów odczytu. W przypadkach, gdy bad sektory znajdują się w SA, bardzo ważne jest przywrócenie integralności mikroprogramu.
Naprawa twardego dysku jest możliwa tylko w rzadkich przypadkach, gdy uszkodzonych sektorów jest niewiele. Jednak nie zalecamy tego, ponieważ jeśli dysk rozpoczął degradację warstwy magnetycznej, ten proces jest jednoznacznie nieodwracalny, a dysk i tak wcześniej czy później ulegnie awarii. Procedura naprawy zajmuje dużo czasu i może być ekonomicznie nieuzasadniona.
2. Uszkodzenie zespołu głowic magnetycznych
- Uszkodzenie jednej lub kilku głowic
- Uszkodzenie wszystkich głowic magnetycznych
- Awaria przełącznika zespołu głowic magnetycznych
Objawy: po włączeniu dysku słychać dźwięki stukania. W zależności od producenta i wersji firmware, po pewnym czasie dysk może być gotowy do pracy, ale praca z nim w normalnym trybie jest niemożliwa.
Przyczyny uszkodzenia głowic mogą być takie same jak w przypadku wystąpienia wadliwych sektorów, ale główną przyczyną jest fizyczne oddziaływanie, tj. upadek lub uderzenie dysku twardego.
Odzyskiwanie informacji jest możliwe poprzez dobor i przeniesienie głowic z dysku-dawcy w komorze laminarnej do dysku-pacjenta, a następnie długotrwałe odczytywanie informacji użytkownika za pomocą profesjonalnych kompleksów sprzętowo-programowych. W przypadku uszkodzenia kilku głowic możliwe są dwie opcje: 1) odzyskiwanie danych tylko za pomocą sprawnych głowic – oznacza to, że w procesie pracy uzyskamy częściowy wynik, ponieważ dane są odczytywane tylko z niektórych powierzchni; 2) do odzyskania wszystkich danych konieczne jest użycie głowic dawcy, aby przeczytać wszystkie powierzchnie dysku. Naprawa dysku twardego w takich przypadkach jest zasadniczo niemożliwa. W takich sytuacjach chodzi tylko o odzyskanie cennej informacji.
3. Uszkodzenie firmware dysku
- Uszkodzenie układu ROM
- Zniszczenie modułów firmware w strefie obsługowej (SA).
Objawy: Dysk HDD może nie startować w ogóle lub wydawać dźwięki stukania. Może również wystąpić dźwięk stukania, ale nośnik prawidłowo przechodzi w stan gotowości, jednak odmawia dostępu do strefy użytkownika (UA), gdzie przechowywane są dane użytkownika.
Przyczyny: spadki napięcia lub niestabilne zasilanie, pojawienie się wadliwych sektorów (opisane w punkcie 1), naturalne zużycie.
Odzyskiwanie danych w większości przypadków jest możliwe poprzez przywrócenie integralności firmware na specjalistycznym sprzęcie, a następnie odczyt danych w trybie technologicznym. Należy pamiętać, że w każdym nowoczesnym nośniku istnieją unikalne moduły: parametry adaptives, translator, listy defektów itp., które po prostu nie można zastąpić. Dlatego odzyskiwanie danych może być długim i skomplikowanym procesem.
Naprawa dysku twardego przy takich uszkodzeniach jest zazwyczaj mało prawdopodobna i nie jest zalecana.
4. Przyklejenie głowic na powierzchni talerzy (niepowrót głowic do strefy parkowania)
Objawy: podczas podłączenia dysk nie obraca talerze. Mogą być także słyszalne ciche, wysokoczęstotliwościowe, powtarzające się dźwięki przypominające piszczenie.
Przyczyny: głównymi przyczynami przyklejenia głowic na powierzchni talerzy są uderzenia i nieprawidłowe odłączenie dysku od systemu. W niektórych przypadkach taki problem może pojawić się również w przypadku problemów z silnikiem dysku.
Odzyskiwanie informacji w większości przypadków jest możliwe. Pierwszym krokiem jest delikatne zdjęcie głowic z powierzchni talerzy przy użyciu specjalnych narzędzi, a jeśli nie są one uszkodzone, przeniesienie ich z powrotem do strefy parkowania, a jeśli głowice są uszkodzone, konieczne jest użycie kompatybilnych głowic z dysku-dawcy. Drugim krokiem jest przejście dysku w tryb technologiczny pod kontrolą specjalisty, a następnie odzyskiwanie danych użytkownika.
Naprawa dysku jest przeciwwskazana, ponieważ miejsce, w którym głowice zacinają się, zwykle ma poważne wady powierzchni magnetycznej, a nawet jeśli te wady są ukryte na liście defektów, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że ta strefa wad będzie się rozszerzać, co szybko spowoduje uszkodzenie głowic dysku twardego.
5. Awaria silnika dysku
- Oberwanie lub zwarcie w uzwojeniach silnika.
- Zacięcie lub całkowite zakleszczenie wału.
Objawy : Całkowita cisza lub słyszalne jest, że talerze zaczynają się obracać, ale silnik nie może ich rozkręcić do wymaganej prędkości. Jeśli w takiej sytuacji głowice opuszczą strefę parkowania, możliwe jest pojawienie się porysowań na powierzchni talerzy lub przyklejenie głowic (o takich problemach opowiadano w punkcie 4). W przypadku zacięcia wału można usłyszeć brzęczenie lub zgrzytanie.
Przyczyny : Silne uderzenie lub wada fabryczna.
Odzyskiwanie informacji jest możliwe poprzez rozwiązanie problemu z zacięciem wału silnika lub przez przeniesienie zespołu talerzy magnetycznych na dysk-dawcę, a następnie odczyt danych w trybie technologicznym.
Naprawa dysku HDD w przypadku takich awarii jest niemożliwa.
6. Awaria płyty kontrolera dysku twardego (PCB)
- Niesprawne CPU, VCM, ROM.
- Silnie skorodowane elementy płyty głównej.
- Naruszenie integralności lutowania różnych układów scalonych (pojawienie się tlenkowej powłoki w miejscu lutowania).
Objawy : nośnik w ogóle nie reaguje na podłączenie zasilania lub wydaje dźwięki stukania.
Przyczyny: przepięcia, elektrostatyka, fizyczne uszkodzenia płyty, podwyższona wilgotność środowiska lub wyciek płynu, podwyższona temperatura, a także nieudane próby naprawy.
Odzyskiwanie danych jest możliwe poprzez przywrócenie sprawności płyty kontrolera lub za pomocą adaptacji płyty dawcy. Należy pamiętać, że w wielu nowoczesnych nośnikach nie można po prostu wymieniać płyt z jednego HDD na inny, nawet jeśli wersje i rewizje firmware są takie same. Po przywróceniu funkcjonalności płyty sterownika lub adaptacji płyty dawcy należy przeanalizować inne potencjalne problemy, które zwykle towarzyszą tej diagnozie.
Naprawa jest wskazana tylko w przypadkach nieznacznych uszkodzeń płyty sterownika.
7. System hasłowy dysków (hasła ATA)
- User password – hasło użytkownika
- Master password – hasło serwisowe
Warto przyjrzeć się systemowi hasłowemu dysków. Już od dawna dyski mają możliwość ustawienia hasła bezpośrednio na dysku w celu zapobieżenia nieautoryzowanemu dostępowi do danych użytkownika, na przykład w przypadku kradzieży (szczególnie ważne dla laptopów). Użytkownik może ustawić hasło o różnym poziomie bezpieczeństwa: high i maximum. Główna różnica polega na tym, że podczas resetowania hasła użytkownika za pomocą hasła serwisowego w przypadku opcji high, dostęp do danych zostanie otwarty, podczas gdy w przypadku maximum nastąpi pełne czyszczenie strefy użytkownika, a następnie hasło zostanie zresetowane i dostęp zostanie otwarty. Głównym problemem systemu hasłowego jest to, że czasami hasło jest ustawiane nie przez użytkownika, ale na przykład przez złośliwe oprogramowanie, lub hasło zostało ustawione w wyniku awarii sprzętu, a hasło serwisowe może być również zmienione.
Odzyskiwanie informacji: jest możliwe. W niektórych przypadkach konieczne są specjalne metody dostępu do strefy serwisowej, co sprawia, że proces odzyskiwania informacji jest bardziej złożony i czasochłonny.
Naprawa dysku w takich przypadkach nie jest wymagana.
Zrozumienie głównych problemów, z którymi może spotkać się dysk twardy, i sposobów ich rozwiązania, jest kluczem do zachowania cennej informacji. Ale nawet jeśli spotkasz się z sytuacją, w której wydaje się, że wszystko jest stracone, pamiętaj: nie ma dla nas nierozwiązywalnych problemów. Nie ryzykuj bezpieczeństwem swoich danych, próbując samodzielnie rozwiązać skomplikowany problem. Skontaktuj się z nami – zawsze jesteśmy gotowi zaoferować bezpłatną diagnostykę lub konsultację w Twoim przypadku. Nasz zespół specjalistów korzysta z nowoczesnych metod i narzędzi, aby jak najskuteczniej i bezpiecznie odzyskać Twoje dane.